Het is bijna een traditie geworden, om elke zomer van gedachten te veranderen als het over de reisbestemming gaat. Het was dit jaar niet anders. Na onze reis op de Buiten-Hebriden vorig jaar wilden we absoluut een milder klimaat. Maar we wilden ook weer weg zijn van de wereld, wildkamperen en echt in de natuur zijn zonder andere mensen om ons heen. Zweden zou ons dat wel kunnen bieden, wild en woest bikepackend in de Zweedse bossen of wat kindvriendelijker een rondje Gotland. Toen kwam de pandemie en moesten we onze reisplannen herzien.
De vereisten voor de bestemming waren: een buurland, niet verder dan een dag autorijden, veel natuur en zo weinig mogelijk andere mensen. Je weet immers nooit welke wending de pandemie neemt tijdens de reis.
Een tijdje stond de Velodyssee tussen Nantes en La Rochelle op de planning , vooral op vraag van de pubers die graag zon en zee wilden. Maar de toeristische dienst liet al verstaan dat we van rust al niet teveel moesten verwachten, omdat ook de Fransen het fietsen hadden herontdekt. Drukte wilden we in deze tijd kost wat kost vermijden. Voor ons voelde de Velodyssee niet uitdagend genoeg, zeker niet na de Hebriden vorig jaar. We moesten ons verzoenen met een reis die minder indrukwekkend ging zijn dan die fantastische Hebridean Way.

Een week voor we afreis kwam het Zwarte Woud in het vizier, veel voorbereiden was onmogelijk. We ontdekten de Schwarzwald Panoramaradweg die ons uitdaging in de bossen leek te bieden. We vermoedden ook dat de fietspaden daar wel rustig zouden zijn. Omdat 280 kilometer te weinig is knoopten we er de Südschwarzwaldroute aan vast. De eerste route is pittiger dan de tweede, dat is goed te zien op het hoogteprofiel van beide routes die je kan raadplegen op hun websites. Ook de GPX-files kan je daar vinden.
Je kan ook aansluiten op de Donauradweg of richting Bodensee fietsen, we kozen toch voor de Südschwarzwaldroute omdat we zo konden eindigen in Freiburg, en we op die manier met een citytripje aan de wensen van onze tieners konden tegemoet komen.

Maandag 29 juni 2020: Reisdag Gent – Höfen an der Enz
We hadden maar 600km te rijden, toch vertrokken we vroeg om 6u30 uit Gent. Ondanks de eeuwige wegenwerken in Duitsland ging de rit heel vlot, en waren we al rond 15u op de camping.
De camping ligt aan de route, die start eigenlijk in Pforzheim maar omdat er daar geen camping is kozen we dus voor Höfen an der Enz.
De route loopt langs de Enz en volgt de rivier stroomopwaarts, dat betekent sowieso klimmen, maar omdat we dus wat voorbij Pforzheim starten zullen we wat minder moeten klimmen.

We kregen een heerlijke plek vlakbij een strandje aan de Enz. Het was warm en de kinderen genoten van het kabbelend water. We aten de overschot van onze autopicknick op. Op maandag is de biergarten van de camping gesloten, maar er is wel een tankstation vlakbij dus haalden we daar ons gekoeld vakantiebier!
We kropen vroeg onze tent in want eenmaal de zon achter de bergen is, dan is het best frisjes!
De nacht was goed koud, een graad of 5 en ik had toch al maar mijn thermisch gerief aan.
dammetje bouwen
Overnachting: Camping Quellgrund in Höfen aan der Enz.
We boekten deze camping enkele dagen voor we afreisden en vroegen van tevoren of onze auto er 2 weken kon blijven staan. We kregen heel snel een antwoord in het Engels terug. Dat dat bijzonder was hadden we pas later door.
De mensen op deze camping zijn heel vriendelijk en authentiek. Er is een Biergarten (gesloten op zondag en maandag) waar je kan eten uit de houtoven, en ze hebben huisgemaakt ijs. Megalekker allemaal! De biergarten sluit om 20u dus als je op je nachtrust gesteld bent hoef je niet te vrezen. De Enz klatert naast het tentenveld, dat is voor sommigen geruststellend om bij in te dommelen, anderen vinden het dan weer te luid. Idyllisch is het wel!
De camping is kleinschalig, met een aantal vaste gasten in stacaravans, maar dus veel trekkers met campers, motors en tentjes. Er heerst een gezellige en gemoedelijke sfeer.
Vlak naast de camping stopt de S-Bahn tussen Pforzheim en Bad Wildbad, dat schept mogelijkheden om de auto weer te komen ophalen en om uitstapjes te doen.
Dinsdag 30 juni 2020: Höfen an der Enz – Besenfeld 39km
De beboste bergen langs de Enz lonkten, het kriebelde om te vertrekken! Een mengeling van goesting, nieuwsgierigheid en een beetje schrik voor het klimmen.
We fietsten langs de route tot in Bad Wildbad, we volgden voornamelijk het spoor en de rivier. Af en toe doken we het bos in. Rocco moest onderweg uiteraard al wel eens plassen, hij kan nog niet wildplassen en weigert een gewoon toilet. Astor kreeg de eer om met Rocco’s groene troon rond te toeren.
zoek het verschil
Bad Wildbad was plots echt toeristisch, we moesten even zoeken naar de bordjes van de route. In Bad Wildbad konden we kiezen voor een alternatieve route. We wilden de Sommerbergbahn nemen, om zo de meest forse klim (300 hoogtemeters!) uit te sparen. De kinderen stonden te stuiteren van enthousiasme, maar helaas kon de Bullitt niet mee naar boven. We twijfelden, ofwel volgden we de normale route verder en klommen we de 300 hoogtemeters zelf… ofwel…Iemand (ahum not me!) moest die klepper van een bakfiets dus naar boven trappen. De kinderen en ik namen de tenten en Rocco over en mee in de kabelbaan. Het was proppen in de cabine met bepakte fietsen. De Bullitt had volgens mij best meegekund, mits wat op en af laden van bagage en dan zouden we in beurten naar boven moeten gaan. Ik las eerder hun reisverslag en die ligfietsen zijn ook niet bepaald standaardformaat.
Eenmaal boven wachtten we wel een uur op vader die zich een weg naar boven ploeterde aan een gemiddelde hellingsgraad van 11 a 12%. De kinderen stonden op de uitkijk en toen ze hem zagen aankomen renden ze op hem af om hem mee naar boven te duwen.
Het was al een eind na de middag eer we weer aan het fietsen gingen. We fietsten over de Sommerberg met heel wat wandelaars op ons pad. Op het terras van de Grünhutte aten we Duitse kost, we wisten niet goed wat we bestelden maar het bleken gehaktballen en aardappelsalade te zijn. De helft van ons gezin vond het lekker.
Daarna fietsten we in de dichte bossen van het Zwarte Woud, stevig klimmend op de gravelpaadjes in een natuurreservaat tot wel 900m hoog. Des te verder van de Sommerberg des te eenzamer het werd. Geen mens meer te zien.
Het klimmen was nooit steil, dus goed doenbaar. Maar heel veel kilometers maakten we niet vandaag.
De hele dag waren we zo goed als alleen in die machtige bossen, met af en toe eens een doorkijkje waarbij we telkens schrokken hoe hoog we fietsten!
Het was het allermooiste stuk van de hele route.
In Besenfeld fietsten we plots uit het bos en zagen we de schattige huisjes in de verte! De Bewoonde Wereld!
We vonden een hotel in Besenfeld voor vannacht.
Overnachting: Hotel Oberwiesenhof
We kregen een familiekamer met dubbel bed, kinderkamer en een slaapbank en balkonnetje! Het hotel vond het geen probleem dat we nog twee extra matjes uitrolden. Ontbijt was inbegrepen (lekker!) en we genoten van het comfort!
Idealiter komt een hotelnacht iets later in de reis, wanneer de powerbanken moeten opgeladen worden en de spieren wat zeer doen en een hotelbedje wel kunnen gebruiken. Maar er was onderweg geen enkele goeie wildkampeerplek te vinden, en ook geen enkele camping.
We wilden hotels liever mijden ivm corona, maar in dit hotel was er amper volk. Dat stelde toch wel wat gerust.
Woensdag 1 juli 2020: Besenfeld – Römlinsdorf 45km
We vertrokken na een stevig hotelontbijt en fietsten direct weer in de bossen op lekkere gravelpaadjes. Het was al snel goed warm maar in het bos kon ons dat weinig deren. Rocco zag overal jagerstorens en ook de Gruffalo. Hij is ook zeker van minstens 1 beer.

Rocco is stapelgek van de jagerstorens, fantaseert er hele verhalen over. Toen er plots in het midden van het bos een speeltuin stond met zo’n toren en een glijbaan eraan vast kon zijn geluk niet op!
Rond de middag arriveerden we in Freudenstadt waar we picknickten in het park. Staduitwaarts ging het steil omhoog. In 27 graden was dat niet voor iedereen evident.
Al snel volgde een zalige afdaling in het bos tot plots de achterband van de Bullitt heel snel plat ging. Een stevige scheur in de buitenband werd voorlopig geplakt. Op onze fietskaart staan de fietsenmakers goed aangeduid, terugklimmen naar Freudenstadt zag niemand zitten. Met wat zenuwen, herschikken van zware bepakking en rustig rijden geraakten we toch nog bij de fietsenmaker in het volgende dorp. Die bleek gesloten maar verkocht ons toch gelukkig een nieuwe buitenband.
In de namiddag liep de route meer langs de rand van de bossen en dan voelde we de zon hard branden. Ons water was helemaal op en er waren nergens winkels. We vroegen aan een vrouw die in haar tuin stond te werken om onze flessen bij te vullen.
Een camping was niet meteen in zicht maar onweer wel. Rond 18u stopten we aan een schuur in Römlinsdorf met een afdak en een stuk vlak gras. Een ideale kampeerplek! We fietsten terug naar het dorp om daar even te vragen van wie de schuur was en of we onze tent er mochten opzetten. We belden aan bij verschillende huizen waar we eerder mensen hadden zien staan keuvelen. Niemand deed open, ook al was er duidelijk iemand thuis. Niet tof. Uiteindelijk konden we toch een buurvrouw spreken maar ook zij wist niet wie de eigenaar was. Dus kampeerden we toch maar.
We kookten snel in de schaduw en toen de tenten opgesteld stonden begon het te onweren. Oorverdovend luid. Gelukkig waaide het snel over!
Overnachting: wildkamperen naast een schuurtje
Donderdag 2 juli 2020: Römlinsdorf – Kirnbergsee 69km
We hadden op de weerapp gezien dat het hard ging regenen dus zetten we onze wekker om 6u in de hoop ietwat droog op te kramen. Ijdele hoop.
Terwijl Dries en ik de tenten inpakten ontbeten de kinderen onder het afdak van de schuur.
We dronken koffie en wachtten af tot de felste regen wat milderde. We stapten om 8u op onze fiets, dat is het vroegste ooit!
Lili en Astor mopperden om de regen maar begrepen ook wel dat eens de zon er weer door zou komen (en dat zou ze!) ze snel weer drooggefietst waren. Het was ook niet eens koud dus eigenlijk is het een mentale kwestie. Knop om en trappen maar!
In alle vroegte zagen we twee vossen! En optrekkende nevel tussen de bomen. Prachtig!
Omdat we al zo vroeg op pad waren konden we vandaag veel kilometers trappen want de kinderen wilden graag naar de camping aan het meer. (Er was ook geen andere op de route 🤭).
De Panoramaradweg maakte zijn naam waar vandaag. Veel weidse uitzichten en dus weinig bos.
Veel korte steile pittige klimmetjes, en ook lange trage slopende hellingen.
De rode wouw vloog regelmatig boven onze hoofden, zelfs een paar keer echt heel dichtbij. Met zijn grappig staartje en zijn kenmerkend geschreeuw, het is onze reisgezel hier in het Zwarte Woud!
Na de middag kwam de zon erdoor en waren we snel opgedroogd. Het einddoel kwam echt dichterbij. We gingen het halen!
De kinderen reden de laatste kilometers voorop en hadden het meer eerst gezien. Het plonsen in het meer was de beloning voor het harde werken op de fiets!
De route vandaag was iets minder tof dan de voorbije dagen. We zijn verwend geworden met gravelpaadjes in verlaten en eindeloze bossen. Vandaag fietsten we grotendeels verhard en veel door dorpjes. Dat is met kinderen altijd minder ontspannend fietsen.
Overnachting: Camping Kirnbergsee
De camping ligt echt aan het stuwmeer. Het tentenveldje ligt zelfs niet afgesloten binnen de camping maar is meer een weide aan het meer. We waren de enige tentkampeerders die namiddag, later kwamen er nog twee kleine tentjes bij. We kozen een plek zo dicht mogelijk bij het meer en hadden een prachtig uitzicht! De wandelaars, zwemmers, suppers, picknickers die dan langs je tent lopen moet je er wel bijnemen.
Sanitair was proper en netjes en er is een cafetaria waar je gekoeld vakantiebier en limonade kan kopen! We bestelden ook broodjes voor de dag nadien.

Vrijdag 3 juli 2020: Kirnbergsee – Lenzkirch 48km
De dag begon met een stevige klim, gestaag maar hoog en lang. Naar het hoogste punt van de route. Maar het was zeker niet onaangenaam zo op het gemakje op een door alle mensen verlaten gravelpad in de bossen. Eenmaal boven op 1055m hadden we het mooiste uitzicht!
Rocco zag een beer, wilde hem vangen en in de bak van de Bullitt zetten. Hij geraakte de tel kwijt toen hij alle kerstbomen ging tellen die hij zag. Omdat hij nu de hele tijd vooraan zit op het zadeltje of in de bak hebben we veel tijd om te kletsen met hem. Heerlijk is dat! Wel maakte hij er een spelletje van om telkens de versnellingen in de hoogste stand te zetten als we even pauzeerden en dan te doen alsof hij van niets wist! Altijd lachen gieren brullen als we net omhoog moesten trappen haha! Of zo herdoopte hij onze garmin tot Sansemil en vond hij dat hij ook best goed op de knopjes kon drukken.
Een lange heerlijke afdaling werd ons deel. We stopten aan een gasthof voor eten en een biertje. Rocco speelde met de kindjes van de eigenaars en we werden hartelijk uitgezwaaid. We sjeesden verder naar beneden (en af en toe eens terug pittig omhoog) en hadden prachtige uitzichten.

We reden langs Titisee waar het ook in deze tijden zwart zag van het volk, we maakten ons snel weer uit de voeten. Rond Titisee waren er een aantal hele leuke speeltuinen op de route, zelfs met een klein zwembadje erbij. Na Titisee volgden we de route langs het spoor, wat niet echt mooi was. Na enkele kilometers fietsten we gelukkig weer in natuurgebied, sommige stukken op grote keien maar het merendeel lang leuke gravelpaadjes. En zo goed als alles bergafwaarts! Me like! Het bos is minder dicht en donker hier, er staan wat meer loofbomen tussen en we fietsen langs de rivier Wutach die we diep beneden in het dal horen ruisen.
De route loopt eerst rechts van de kloof, steekt de Wutach over en loopt dan links. Zo zagen we de camping al liggen enkele kilometers voor we er effectief waren.
De Wutachschlucht is een deel van de Schluchtensteig. Daardoor zagen we geregeld hikers op ons pad.
Vanaf Titisee loopt de Panaromaradweg samen met de Südschwarzwaldradweg tot in Waldshut. De Südschwarzwaldradweg is pakken lichter dan de Panoramaradweg. Dat betekent dat we het pittigste hebben gehad, maar misschien ligt dan ook het mooiste achter ons?
Overnachting: Camping Kreuzhof
De camping heeft een geweldige speeltuin, met alles wat een kind kan wensen: kabelbaan, trampoline, dubbele schommel die ook rond zijn as draait, tunnels…
Er is ook een zwemmeertje en een overdekt zwembad. De camping grenst aan een manege waardoor niemand raar opkijkt als er plots een paard op de camping los rondloopt. Er is een winkeltje en een cafetaria. Net sanitair. Het lijkt wel een mini-dorpje. Het was de grootste camping die we hebben gehad op deze reis, en ondanks de faciliteiten niet de leukste. Onpersoonlijk, te groot, te druk… Maar de kinderen vonden het fantastisch!
Het was ijskoud die nacht, de temperatuur moet rond 3 graden hebben gelegen. Heel laat die avond waren er nog enkele Duitse jongeren naast ons komen staan, die in het donker stuntelig hun tentje opstelden. Die zijn halverwege de nacht in hun auto gaan slapen van de kou.
Zaterdag 4 juli 2020: Lenzkirch – Stühlingen 38km

Vandaag stond er quasi alleen maar afdalen op het programma en een camping niet al te ver, dus besloten we om traag op te kramen. Met het idee dat dat ons deugd zou doen. De kinderen namen een duik in het zwembad en we aten pannenkoeken als ontbijt. Pas rond 12u zaten we weer op de fiets en eigenlijk hadden we toen alweer honger.
Al snel reden we door Bonndorf waar we mits wat turen de Alpen konden zien in de verte. Daarna sjeesden we aan een rotvaart in een prachtig panorama naar beneden. We stopten halverwege wel even omdat ik een brandgeurtje rook, bleken de remmen heel heet te staan. Voor de schijfremmen geen probleem maar Astor is de enige zonder.
Na deze prachtige afdaling deden we een terrasje en zagen we plots de ouderwetse stoomtrein van de Sauschwänzlebahn voorbij tuffen en toeteren.
In Stühlingen misten we het geheime pad naar de camping waardoor we 3 kilometer moesten terugrijden. Op het einde van een fietsdag doet dat het meeste pijn, zeker als je net bergaf ging.
De camping is bizar, aftands en klein en zoals de meeste campings hier vol campers en caravans. Maar het sjofele vinden we eigenlijk wel tof. We zitten helemaal alleen in de speeltuin en ons viertal is de enige jeugd.
Omdat we al vroeg op de camping waren, en er een grote supermarkt was besloten we lekker te aperitieven. Want nu konden we veel meepakken dat we niet de hele weg moesten meesleuren. Hoera, aperitief!

Overnachting: Camping an der Wutach
De naam van de camping doet vermoeden dat je met je voetjes in de Wutach kan, maar dat is dus niet mogelijk. De camping ligt tussen het bos en twee supermarkten. Handig wel, voor ontbijt en boodschappen (behalve als je vergeet dat het morgen zondag is ahum).

We werden heel vriendelijk onthaald op de camping, en werkelijk iedereen knikte ons goeiedag. De eigenares kwam later op de avond en die was ook al zo relaxed vriendelijk. Het sanitair is werkelijk ondermaats, voor elke druppel warm water moet je betalen. Nu vinden we dat niet zo dramatisch, het is spotgoedkoop we hebben een leuke plek en we hoeven niet in het wild te plassen.
Ook op deze camping veel hikers!
Zondag 5 juli 2020: Stühlingen – Bad Säckingen 57km
Toen we vanochtend vertrokken was het al goed warm. De ene app voorspelde 23 graden, de andere 25 graden maar het werden er uiteindelijk 28. En dat hebben we geweten.
De hellingen die we gisteren met veel moeite op fietsten en dan weer terug af omdat we even verkeerd reden, gingen nu met gemak. De klimbenen zijn ’s morgens altijd in de beste vorm!
platte band heet in Laufenburg
We waren Stühlingen nog niet uit of de Bullitt had alweer een platte band. Een grote punaise was de boosdoener. Gelukkig kan Dries een band fixen op een wip en moesten we niet te lang in de brandende zon wachten. We kregen gezelschap van een buurtbewoner die ons zijn grote voetpomp uitleende. Jammer dat ons Duits zo slecht is en zijn Engels onbestaande of we zouden een echt gesprek kunnen voeren met iemand die oprecht in onze fietsen en onze tocht geïnteresseerd was.
We fietsten een halve dag langs de Wutach, samen met een heleboel andere Duitsers. Die drukte zijn we niet gewend, na de bossen zonder mensen. We begonnen de bergen al te missen.
We aten pizza en italiaans ijs op een terrasje onder een parasol, heerlijk! Hoeven we vanavond weer niet te koken. Alleen zijn de beentjes daarna altijd iets zwaarder.
De Rijn in Waldshut De Rijn in Waldshut
In Waldshut eindigde de Panoramaradweg aan de Rijn. Van daaruit volgen we de Südschwarzwaldroute verder. Die loopt nog een hele tijd langs de Rijn. Vandaag en morgen is dat dus langs de Duits-Zwitserse grens. Ik moet zeggen dat ik deze etappe niet echt geweldig vind. Het is plat, druk en het was ook bloedheet. Overal waren er mensen, we waren nergens alleen. Ook fietsten we grote stukken door gewone straten in stadjes en dorpjes, en daarvoor zijn we niet echt naar hier gekomen. Gelukkig waren de stukjes langs de Rijn zelf wel heel mooi
Kamperen doen we vandaag op een boerderij! De boerderij laat geen mobilhomes toe en is piepklein. We zijn de enige gasten.
hij was bang van de douche
Overnachting: Boerderij Isele Hof in Bad-Säckingen
De boerderij heeft een klein tentenveldje, er kunnen maar een drietal tentjes staan. Wij waren er helemaal alleen en genoten van de aanblik van de volle maan toen de kinderen al sliepen. Het sanitair is basic maar proper, en er is een camperskeukentje met een oven en een elektrisch kookvuur, tafels en banken en spelletjes. Boven op de hooizolder staat er een kickertafel en is het de bedoeling dat je kan slapen in het hooi. Dat hadden we wel willen doen (scheelt in het opstellen en afbreken!) maar het Heuhotel was nog niet helemaal klaar.
De boerin houdt ook de Hofladen open, en heeft in haar winkeltje vers fruit, eitjes, …
De boerderijcamping vonden we niet op de fietskaart of in de Bikelinegids. Maar wel via de geweldige Archies-app!
Maandag 6 juli 2020: Bad-Säckingen – Kandern 61km
Vanochtend regende het, maar op de boerderij hadden we een keukentje ter beschikking. Dat deed denken aan onze reis op de Hebriden vorig jaar, waar we daar telkens zoveel deugd van gehad hadden. We schuilden tot de regen voorbij was en vertrokken om 10u30 pas.
We fietsen opnieuw plat en tegen de wind in langs de Rijn. Dat lijkt idyllischer dan het was want eigenlijk fietsten we ofwel langs een grote weg of langs industrie. Saai saai saai. We kwamen voor wildernis niet voor saaie rechte platte drukke stukken.
net boodschappen gedaan halverwege naar de top Schallbach
De route voorziet een variant over de Dinkelberg dus besloten we die te volgen. Wellicht namen we een afslag te vroeg in Rheinfelden, want het was pas kilometers later dat we opnieuw bordjes zagen. We klommen stevig, lang en steil. Op de fietsroutebordjes staat vaak het percentage aangeduid als het de moeite is, 6% en 7% en dat was ook zo richting Minseln en Lörrach. Maar het was meteen duizend keer mooier en rustiger.
Na het klimmen fietsen we door het dal van de Kander tot in Kandern. De laatste 10 kilometers zijn loodzwaar, we zijn moe en oververhit, en vorderen heel erg traag. We missen al eens een bordje en discussiëren dan over welke route we nemen, de hoogtelijnen op de kaart geven ons weinig keus.
Als we Kandern net uitfietsen en bijna op de camping aankomen worden we plots aangemoedigd door een man met een fles bier in zijn hand en een gescheurde jeansbroek. Terwijl wij klimmen roept hij dat het niet meer ver is.
De camping ligt naast een openluchtzwembad dat er heerlijk uitziet. Helaas mag je er niet zomaar in, coronamaatregelen vereisen een reservatie die we natuurlijk niet hebben. Het kost ons een heftige discussie en heel wat moeite om dat aan Astor uitgelegd te krijgen. Ocharme.
Overnachting: Terrassencamping Kandern
De camping is eerder klein en heel rustig. De eigenaars leken op het eerste zicht erg nors maar uiteindelijk leek dat wel mee te vallen. We kregen een ruime plek en konden op de camping weer vakantiebier en limonade kopen. Hoera!
Het sanitair was weer piekfijn in orde.

Toen we aan de afwas wilden beginnen kwam onze supporter van enkele uurtjes eerder ook toe op de camping, bleek hij de andere fietstrekker op het tentenveldje te zijn 🙂
Dinsdag 7 juli: Kandern – Freiburg 60km
Vanuit Kandern ging het grotendeels bergafwaarts het Markgräferland in, richting Bad Bellingen aan de Rijn.
Weer waren alle afdalingen zeer leuk om te fietsen, lekker sjezen zonder te hard te moeten remmen en weidse uitzichten. Eenmaal terug op de Rijnvlakte was het even zoeken naar de route, door wegenwerken was dat niet eenvoudig. De Rijn hebben we niet meer gezien, vonden we niet zo erg.

Neuenburg am Rhein
We fietsten tussen de akkers onder de verfrissende sproeiers met op onze linkerkant zicht op de Vogezen en op onze rechterkant zicht op het gebergte van het Zwarte Woud. Prachtig!
Eenmaal in Staufen fietsten we tussen de wijnranken en plots zagen we Freiburg liggen, het einddoel van onze fietstrip!
Altijd magisch om een stad te zien liggen in de verte en er even later doorheen te fietsen.
we kunnen Freiburg bijna ruiken
Het was avondspits in Freiburg dus hele drukke fietspaden. Dat konden we wel, getrainde stadsfietsers als we zijn. Maar fietsen in een drukke stad met kinderen met zwaarbepakte fietsen is toch intens. Een jonge Duitser kwam even naast me fietsen en kon zijn ogen niet geloven. Hij vertelde dat hij wilde dat zijn ouders zulke avonturen ook met hem hadden gedaan toen hij een kind was.
Freiburg maakte een geweldige eerste indruk, zoveel fietsers! En badende mensen in de rivier!
Morgen op verkenning!
Overnachting: Camping Hirzberg in Freiburg
De camping is ideaal gelegen voor een bezoek aan de stad, vlakbij het fietspad aan de Dreisam maar toch echt aan de rand van bos en berg.
De mensen die er werken zijn vriendelijk en spreken vlot Engels. Heel net sanitair en er is ook een gezellige binnenruimte om te zitten (die gesloten was owv coronamaatregelen). Op het moment dat wij toekwamen, rond 17u gok ik, was de camping al aardig vol. Een uur later was de camping volzet. Reserveren is aanbevolen dus. We konden dat niet doen omdat we pas na de middag beslist hebben om toch door te fietsen naar Freiburg, we hadden goeie benen!

We belandden op de tentenweide achter de camping, in de volle zon. Het was bloedheet met 29 graden. Dat was dus geen cadeau. Met twee tentjes hadden we twee plekken maar onze buren kwamen toch echt heel dicht te staan. En op een stadscamping tref je al vaker jong jolig volk dat niet graag stilletjes op tijd gaat slapen. Maar het allergrootste nadeel was dat het tentenveld op een helling ligt, onze tenten ietwat waterpas opstellen was onmogelijk. De hele nacht schoven we met de hele familie naar beneden, en dat drie nachten lang. Vreselijk. Dus, de camping is een aanrader maar vraag een plekje voor je tent op een van de terrasjes onder de bomen. Die staan mooi pas en je hebt schaduw! Helaas waren die volzet toen wij kwamen.
Woensdag 8 juli 2020: Freiburg ~dag 1~
Vauban en spelen in de Dreisam
Jaren geleden zagen we een documentaire over de wijk Vauban, over de ecologische vooruitstrevendheid en de mensenmaat van een stadswijk. Sindsdien stond een bezoekje hoog op de wishlist!

Vanochtend gingen we eerst nog een zomertenue en wat nieuwe onderbroeken kopen (want lichtbepakt zijnde en plots toch 29 graden en drie van de 5 onderbroeken kapot). Daarna fietsten we weer langs de rivier richting Vauban. We wandelden rond, deden een terrasje, struinden eens over de wekelijkse markt, aten een ijsje en speelden in een kabbelende beek. Wat een superleuke wijk! Zoveel kinderen alleen op de fiets op straat, zoveel groen en speeltuinen, zoveel fietsen! De crèches met heerlijke buitenspeelruimte, de moestuinen, de avonturenspeeltuin,…
Heel gezellig allemaal, om jaloers op te worden!
Toen we gisteren in de avondspits de stad binnenreden langs de Dreisam zagen we allemaal zwemmende mensen op de terrassen in de rivier. Het was erg heet dus wilden de kinderen dat ook absoluut! Er hangt ook een schommel aan een voetgangersbrugje over de rivier en terwijl wij speelden fietsten de fietspendelaars gewoon zoevend voorbij.
Geen enkele andere stad die ik recent bezocht deed me zo versteld staan van wat er mogelijk is als Freiburg. De stad en de mensen voelen authentiek en vriendelijk.
Donderdag 9 juli 2020: Freiburg ~dag 2~
Het was enorm heet vandaag, tot wel 32 graden. Geen temperatuur om veel in te bewegen. Gelukkig biedt de stad veel bomen en veel water.
Vanochtend wandelden we naar het uitzichtpunt aan de Schwabentor, in het bos hadden we het mooiste zicht over de stad, de Rijnvlakte en de Vogezen. We aten er ons ontbijt, het was er frisser dan aan de tent.
De meisjes wilden graag wat tweedehandswinkeltjes zien, en de jongens gingen de berg op met de kabelbaan. In Stadtgarten chillden we bij café Marcel en genoot Astor van de verkoeling van de sproeiers.
Doorheen de hele stad lopen de Freiburger Bächle, gootjes met fris kabbelend water. Eindigen deden we met opnieuw wat plonsen in de Dreisam en genieten in een Biergarten (wat een overheerlijke traditie is dat!)
Vrijdag 10 juli 2020: Freiburg- Höfen an der Enz met trein en auto
Vanochtend vertrokken Dries en Astor al vroeg om met de trein uit Freiburg om onze auto op te halen die geparkeerd stond op de camping in Höfen an der Enz.
Ondertussen kraamden de meisjes en ik onder de goedkeurende blik van Rocco het kampement in het hete Freiburg op.
Rond de middag waren de jongens terug en werd de camionette ingeladen.
We keerden terug naar de eerste camping omdat het een goeie uitvalsbasis is voor wat we nog wilden doen en omdat het een sympathieke plek is.`
Het heen-en-weren met trein en auto kost wel wat tijd en moeite, maar het is voor ons de comfortabelste manier. Niemand reist graag met 4 kinderen en 5 zwaar bepakte fietsen in een trein. Een lus fietsen kan natuurlijk ook maar dat was op dit terrein geen optie.
S Avonds aten we nog maar eens in een Biergarten. Dit keer die van de camping want die was niet open toen we onze reis hier begonnen. Deze is erg gezellig en met een echte houtoven was het eten ook heel lekker! Ik wil ook Biergarten in België!
Zaterdag 11 juli 2020: Enzklösterle

Nu de fietsreis en de citytrip in Freiburg erop zitten, trekken we nog een beetje tijd uit om wat den echte toerist uit te hangen.
We gingen rodelen, de kinderen hadden dat onthouden van onze fietsvakantie in de Alpen en stonden te popelen om het opnieuw te doen. Het was voor mij de eerste keer om op een rodelbaan naar beneden te sjezen, ik deelde mijn bob met Rocco. Het zogenaamde pretpark was heel rustig, er waren erg weinig mensen, en deed me denken aan Harry Malter, ouderwets en wat lachwekkend maar de kinderen hadden de tijd van hun leven!
Na al die gekkigheid gingen we wandelen in die machtige bossen. We wandelden de helft van de Heidelbeerweg en op de top van de Schöllkopf troffen we honderden bosjes blauwe bessen aan. De kinderen smulden en smulden tot ze blauwe mondjes hadden. Heerlijke wandeling! Heerlijk woud!
bosbesjes eindeloze bosbesjes blauwe mondjes Hier woont de beer, die is nu efkes niet thuis want die is gaan fietsen in de bossen mama wanneer jagershuttendromen uitkomen het hoogtepunt van de reis voor Rocco
Zondag 12 juli 2020: Bad Wildbad

Twee weken geleden fietsten we op de Sommerberg langs een grote glijbaan aan een wandelpad tussen de boomtoppen, we beloofden de kinderen toen dat we dat later nog zouden doen. Want met bepakte fietsen kan je niet altijd zomaar even stoppen voor een uitstap. Maar vandaag was de dag!
Maar het was een kapitale fout. Bijna alle parkings in Bad Wildbad waren volzet, en we moesten een lange rij trotseren aan de bergbahn. Die we eigenlijk niet wilden nemen maar als je enkel beneden parkeerplaats vindt… Eenmaal boven moesten we weer lang aanschuiven. In een menigte die zich van maskerplicht noch afstand iets aantrok.
De kinderen amuseerden zich gelukkig kostelijk, we betaalden ons blauw aan toeristische zever en keerden terug met een gewrongen gevoel.
Het bos dat we twee weken eerder zo goed als voor ons alleen hadden was nu zwart van het volk. Dit soort absurde drukte hadden we nu net willen mijden door in het Zwarte Woud te fietsen, maar ja dan beloof je wat aan je kinderen…
Eenmaal terug op de camping ploeterden de kinderen graag weer in de Enz en ze kregen een op de camping huisgemaakt ijsje.
Terwijl we genoten in de zon kwam Annelies en co toe, ze gaan dezelfde tocht fietsen, voor hen begint het avontuur hier nu!
Einde vakantie, morgen naar huis!
Dag Schwarzwald, het was prachtig!
Feiten & Weetjes
- Totaal gefietst: 416 km
- 4027 hoogtemeters
- 30 uren effectief gefietst
- 8 fietsdagen
- Route 1: Schwarzwald Panoramaradweg vanuit Höfen an der Enz met alternatief over de Sommerberg
- Route 2: Südschwarzwaldradweg aangetakt vanuit Titisee tot in Freiburg met alternatief over de Dinkelberg
- We schrokken ervan hoe weinig Duitsers Engels konden spreken. Gelukkig is ons Jean-Marie Pfaffduits on point!
- We vonden het ook raar dat er nog zoveel enkel met cash te betalen was. Restaurantjes, campings, supermarktjes… Zotjes zo in een pandemie. Heel vaak werkte ook onze maestro niet. Dat zorgde soms wel voor stress als we nog zin hadden in een ijsje als dessert, alle centjes samen smijten en tellen maar!
- Campings in Duitsland zijn vaak gericht op campers, toch waren we nooit de enigen met tentjes, vaak wel de enige fietstrekkers.
- Op de route zijn er heel veel treinstations, dat maakt dat je op elk moment makkelijk weer terug op je vertrekpunt geraakt.
- De fietskaart is echt een aanrader! Gedetailleerd genoeg en alle info in 1 oogopslag. De Bikelinegids is niet echt een meerwaarde.
- De nachten zijn vaak fris, eens de zon achter de bergen gaat is het vaak te koud om nog buiten te zitten.
- Wij hadden prachtig weer, alle dagen (ruim) boven de 20 graden, 2x een beetje regen in de voormiddag en af en toe eens ’s nachts. De dagen in Freiburg waren bloedheet, al voelde de hitte minder drukkend als thuis.
- Rocco leerde wildplassen als een pro! Nu we thuis zijn moeten we hem wel nog leren dat hij dat echt niet zomaar overal kan doen… woeps
Nabeschouwing

Het Zwarte Woud is prachtig en de route is dat – op de Rijnpassage na- ook. Duitsland is een erg fietsvriendelijk land, honderden fietspaadjes kruisten onze route, vaak liggen ze ook mooi afgelegen van doorgaand verkeer. Er wordt in Duitsland ook erg veel gefietst, maar dan vooral met de E-bike.
Ons doel, om deze reis weinig onder de mensen te zijn en veel samen in de natuur is wel geslaagd. Op de uitstap in Bad Wildbad na dan!
Onze kinderen zijn weer veel sterker geworden dan we van tevoren hadden gedacht. We hadden gemikt op 30 tot 50 kilometer per dag, maar we reden er meer per dag. En dat konden ze perfect aan. Ook het klimmen ging verbazend vlot, ook voor Lili en mij. We hadden gedacht dat we de achterblijvers zouden zijn maar we konden echt goed mee met de krachtpatsers.
Dries en ik bleven op onze honger zitten qua fietsen. We hadden net goeie benen toen we al eindigden in Freiburg. Te weinig fietsdagen, te weinig kilometers. De kinderen vonden alle vermaak in Freiburg en daarna op de camping in Höfen wel heel fijn. Ideaal was geweest als we zulke dingen hadden kunnen doen tussendoor, als rustdag. Maar dat moet dan net uitkomen met de route en de campings die je aandoet.
Het Zwarte Woud is dus een dikke aanrader, al komt in de verste verte niet in de buurt van de intense reiservaring die we vorig jaar hadden. Toch een beetje mijn hart verloren daar ergens op een Schots eiland.
Ik heb meegenoten van je verhalen op Instagram, en ook van je reisverslag hier. Dank!
LikeGeliked door 1 persoon
Zeer mooi verhaal. Is de Schotse vakantie ook ergens te lezen?
Mvg,
Marc
België
LikeGeliked door 1 persoon
Ja hoor! Uitgebreid reisverslag te vinden onder de titel fietsen op de Hebridean Way
LikeLike
Hoi Justina, wat een inspirerende verhalen schrijf je. Leuk om te lezen hoeveel fietsavonturen er met kinderen mogelijk zijn! Wij overwegen om volgend jaar te gaan fietsen met onze kinderen van 1, 4 en 5. Ik ben heel benieuwd over hoe jullie (vroeger) hebben gefietst met kleine kinderen die nog niet zelfstandig kunnen fietsen. Ook ben ik nieuwsgierig naar het type zadeltje dat jullie op de bullit hebben geplaatst (wij hebben er ook eentje).
Groet Carina
LikeGeliked door 1 persoon
Dag Carina, bedankt voor het compliment! We fietsen al jaren met onze kinderen in allerlei combi’s, we hebben jarenlang autoloos geleefd. Meerdaagse fietsvakanties doen we sinds 2015 dus nog niet zo lang. Ons eerste tripje was eind augustus van Gent naar Vlissingen en terug voor een dag of 3. Als een soort test om te zien of we dat leuk vonden. We deden dat toen met ons gewoon kampeermateriaal en een Bullitt en een follow-me voor de jongste.
Via mijn oude blog kan je mss nog wel wat van onze oudere fietsoplossingen vinden, de link ernaar staat in de pagina waarop we onszelf voorstellen.
Groetjes,
Stien
LikeLike
Het zadeltje op de Bullitt is eentje van Zadel op Stang, we hebben de voetsteuntjes weggelaten omdat Rocco zijn voeten op het frame of op de rand van de bak kan zetten. Om de frametas te monteren hebben we er een klein stukje afgeslepen (het stuk waar de voetsteunen op gemonteerd worden).
LikeLike
We hebben vroeger gefietst met stoeltjes, voor- en achter, met de fietskar, met de follow-me, met de bakfiets en met de aanhangfiets. Ik denk niet dat er nog heel veel andere opties overblijven 🙂
Volgend jaar zal de set-up wellicht weer anders zijn, omdat Rocco dan wellicht zelf gaat willen meefietsen. Dat wilde hij dit jaar eigenlijk al wel, hij kan al een hele tijd fietsen maar met een 14” gaat dat zo traag hè 😊
LikeLike
[…] dichtbij in het groen dat we nog niet hadden gezien en het werd Schwardzwald! Ik vond inspiratie op de blog van Stien en een plan werd gesmeed. We hadden onze zinnen gezet op de Schwarzwaldpanoramaradweg, alleen al om […]
LikeLike
Heerlijk avontuur – zo’n fietsvakantie daar lijkt me een leuke ervaring. Moie foto’s ook
LikeLike